Betula pendula Roth (Betula alba L., Betula verrucosa Ehrh., Betula alba var. pendula (Roth) W.T.Aiton)

Brzoza brodawkowata

2

20-30 m

10-15 m

III, IV

Rodzina: Betulaceae - brzozowate

Grupa: LIŚCIASTE

Opis:
Duże drzewo dorastające do wysokości 20-25 m. Korona luźna u młodych drzew stożkowata, później kopulasta lub nieregularnie jajowata, o średnicy 5-10 m. Pień prosty, kora na młodych konarach i pniu biała, łuszcząca się w cienkie pasemka. Na starych pniach kora głęboko spękana, prawie czarna z nielicznymi, białymi plamami. Pędy cienkie, nagie, pokryte drobnymi brodawkami, wiśniowobrązowe. Gałęzie i pędy wiotkie, zwisające.
Liście nagie, romboidalne, długości 3-7 cm, z zaostrzonym wierzchołkiem i klinowatą nasadą, nierównomiernie podwójnie piłkowane. Górna strona błyszcząca, ciemnozielona, dolna nieco jaśniejsza. Wczesną wiosną jasnozielone, jesienią przebarwiają się na żółto lub pomarańczowo, ale szybko opadają.
Kwiaty rozdzielnopłciowe, bez okwiatu, zebrane w charakterystyczne kwiatostany (bazie). Męskie powstają na końcach jednorocznych pędów już jesienią i zimują rozwijając się wczesną wiosną tuż przed rozwojem liści, natomiast żeńskie rozwijają się wraz z rozwojem liści. Kotki męskie w czasie kwitnienia długości 5-8 cm. Żeńskie słabo widoczne, bez wartości dekoracyjnych.
Owoce zebrane w walcowate, zwisające owocostany długości do 3,5 cm, bez wartości dekoracyjnych.
Gatunek naturalnie występuje w całej Europie i Azji Zachodniej, gdzie rośnie zarówno na niżu, jak i w górach. W Polsce pospolita na całym obszarze.
Całkowicie odporny na mróz (strefa 2).
Gatunek bardzo tolerancyjny względem podłoża. Rośnie dobrze niemal na każdej glebie, z wyjątkiem podmokłych i bagiennych. Wytrzymały na suszę i zanieczyszczenie powietrza. Wymaga stanowisk jasnych lub ewentualnie półcienistych. Gatunek pionierski, często pojawia się samoistnie na różnego rodzaju nieużytkach, hałdach, odłogach, polanach leśnych itp.
Doskonały do nasadzeń krajobrazowych i parkowych. Polecany do zieleni osiedlowej i ogrodów przydomowych. Przydatny do obsadzania dróg, terenów przemysłowych, hałd, placów i skwerów miejskich. Gatunek szybko rosnący, ale krótkowieczny. Pięknie wygląda posadzony zarówno pojedynczo jako soliter, jak i w grupach, gdy tworzy tzw. zagajniki.
Jest gatunkiem leczniczym, stosowany w farbiarstwie (liście), a kora w garbarstwie. W wyniku suchej destylacji z kory brzozowej uzyskuje się dziegieć. Sok wytoczony ze zranionego pnia zwany jest oskołą i używany do wyrobu piwa, wina, octu, stosowany także w przemyśle kosmetycznym. Drewno brzozy jest wysoko cenione w stolarstwie.
Brzoza posiada bardzo dużą zdolność rozmnażania. Obliczono, że jedno duże drzewo może wytworzyć nawet do 50 milionów nasion.