Tilia cordata Mill. (Tilia parvifolia Ehrh., Tilia ulmifolia Scop., Tilia sylvatica Haller, Tilia microphylla Vent., Tilia sylvestris Desf., Tilia septemtrionalis Rupr.)

Lipa drobnolistna

3

20-30 m

15-20 m

VI, VII

Rodzina: Malvaceae - ślazowate (malwowate)

Grupa: LIŚCIASTE

Opis:
Drzewo wysokości do 30 m, o regularnej, szerokostożkowatej koronie, czasami nawet kulistej. W młodości rośnie wolno, ale jest długowieczna i osiąga bardzo duże rozmiary. Osiąga wiek nawet kilkuset lat. Pędy cienkie, nagie, oliwkowobrązowe, często zaczerwienione.
Liście okrągławe, długości do 6 cm, u nasady sercowate, nagie, z wierzchu ciemnozielone, matowe lub lekko błyszczące. Spodnia strona sinozielona, z kępkami włosków w kątach nerwów. Brzeg liścia piłkowany. Jesienią liście przebarwiają się na żółto.
Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w wielokwiatowych, wyprostowanych, często ponad liśćmi lub nieco zwisających kwiatostanach, bardzo silnie pachnące. Kwitnie w końcu czerwca lub na początku lipca.
Owoce drobne (średnicy 6 mm), słabo żeberkowane, jasnobrązowe lub beżowe, dojrzewają jesienią. Bez wartości dekoracyjnej.
Gatunek, występuje w całej Europie, Azji Zachodniej. W Polsce rośnie w pojedynczo lub w niewielkich grupach w lasach.
Całkowicie mrozoodporna (strefa 3).
Najlepiej się czuje na glebach ciężkich (gliniastych, lessowych lub na madach). Dobrze też rośnie na glebach lekkich, ale dostatecznie wilgotnych. Na glebach lekkich, przesychających rośnie powoli i wcześnie traci liście jesienią. Wymaga dużej ilości światła. Nie lubi suszy i zanieczyszczeń miejskich, a zwłaszcza zasolenia. W niekorzystnych warunkach szybko zrzuca liście lub zamierają one już na drzewie.
Polecana do zadrzewień przydrożnych i parkowych. Doskonałe drzewo alejowe. Dobrze znosi cięcie i formowanie, w związku z czym stosowana na wysokie żywopłoty lub formowane szpalery. Wypuszcza bardzo wiele odrostów z szyjki korzeniowej, które aby utrzymać właściwy pokrój drzewa należy wycinać.
Jeśli jest sprzedawana w formie piennej to przez pierwszych kilka lat należy uprawiać ją przy podporze.
Doskonała roślina miododajna.
Jej drewno jest bardzo miękkie, w związku z tym często stosowane w rzeźbiarstwem (słynny ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie jest wykonany z drewna lipowego). Z lipy wyrabiano dawniej chodaki, deski kreślarskie, rozmaite naczynia domowe oraz łyżki. Z lipy wyrabiano także skrzypki będące ludowym instrumentem.
Z młodych pędów pleciono koszyki i kołyski. Z łyka wyplatano maty, sznury i łapcie.
Liście mogą służyć jako pokarm dla bydła zarówno w stanie świeżym, jak i suszonym. Kwiaty lipy używane są w ziołolecznictwie jako środek napotny. Była drzewem czczonym i świętym
W polskich dworach po urodzeniu się dziewczynki wysadzano lipę jako pamiątkę tych urodzin. Wyrabiano z niej trzonki do kropideł. Wierzono, że w lipę nigdy nie uderza piorun, co z kolei skutkowało sadzeniem jej w zagrodach i wokół domostw. Od niej pochodzą nazwy wielu miejscowości, z których najbardziej chyba znana to Święta Lipka. Według wierzeń cień lipy nigdy nie sprowadzał choroby, ani nie uśmiercał ludzi. Pod lipą odpoczywał Jan Kochanowski. Pod lipą złożono także rannego w bitwie pod Maciejowicami Tadeusza Kościuszkę. Lipa ta rosła jeszcze do końca lat 60. ubiegłego wieku, a jej pień usunięto dopiero w latach 90. zeszłego wieku, kiedy niemal całkowicie spróchniał.