Carpinus betulus L. (Carpinus caucasica Grossh.)

Grab pospolity

3

15-20 m

10-15 m

IV

Rodzina: Betulaceae - brzozowate

Grupa: LIŚCIASTE

Opis:
Drzewo wysokości 15-20 m. Korona zazwyczaj kulista, regularna, czasami szerokoowalna, średnicy 10-15 m. Pień prosty, krótki, często karbowany. Kora szaropopielata, z podłużnymi wgłębieniami. Gałęzie wyrastające pod kątem ostrym, cienkie i liczne. Początkowo rośnie wolno.
Liście eliptyczne, ciemnozielone, długości 10-15 cm i szerokości do 7 cm, nerwy wyraźne, wierzchołek zaostrzony, nasada zaokrąglona, brzeg podwójnie ostro piłkowany. Jesienią przebarwiają się na żółto.
Kwiaty rozdzielnopłciowe, jednopienne, bez okwiatu. Ukazują się wczesną wiosną wraz z rozwojem liści, nie mają znaczenia ozdobnego.
Owoce to orzeszki osadzone u nasady trójklapowego skrzydełka. Zebrane są w owocostany dochodzące do 15 cm długości. Owoce dojrzewają we wrześniu.
Naturalnie występuje niemal w całej Europie, w Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce pospolity na całym obszarze.
Odporny na mróz (strefa 3).
Najlepiej rośnie na glebach żyznych, ciężkich i stosunkowo wilgotnych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Na glebach piaszczystych, a także bardzo mokrych rośnie wolno i słabo. Stosunkowo wrażliwy na zanieczyszczenia miejskie i przemysłowe. Dobrze rośnie zarówno w miejscach nasłonecznionych, jak i zacienionych.
Stosowany w parkach, zieleni osiedlowej i większych ogrodach przydomowych, jako drzewo krajobrazowe, do obsadzania dróg i alei, cenny na szpalery oraz wysokie żywopłoty. Należy jednak unikać cięcia wiosennego, gdyż przycięte pędy intensywnie „płaczą”.
Nie lubi przesadzania, a jeśli jest to konieczne to zawsze z bryłą ziemi.
Drewno grabowe jest bardzo ciężkie, w stanie świeżym porównywalne z dębem, cięższe od wody. Wysuszone jest najcięższym naszym drzewem. Drewno grabu jest doskonałym opałem, gdyż pali się wolno i daje dużo ciepła. Twardego i sprężystego drewna używano w stolarstwie i kołodziejstwie. Wytwarzano z niego kopyta szewskie, trzonki do różnych narzędzi. Skamieniałe drewno używane było jako osełka do brzytew. Wysuszona kora była używana do farbowania tkanin na żółto.
Najgrubszy grab w Polsce rośnie w Niemicy (gmina Malechowo) i mierzy 441 cm obwodu, choć ma zaledwie 180 lat.
Nasiona są ulubionym pokarmem wielu ptaków.